Nocturia ปัสสาวะบ่อย ตอนกลางคืนเสี่ยงเป็นโรคอะไรบ้าง
ปัสสาวะบ่อย ภาวะความผิดปกติที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน หากกำลังเดินทางหรือทำงานอยู่ ก็ต้องรีบมาเข้าห้องน้ำบ่อย ๆ แม้กระทั่งในตอนกลางคืนที่ไปรบกวนการนอนหลับ สำหรับปกติทั่วไปแล้วเมื่อรู้สึกอยากขับถ่ายของเหลวแต่ติดภารกิจอยู่ ก็สามารถอั้นได้ หากคุณต้องตื่นขึ้นมากลางดึกเพื่อปัสสาวะมากกว่า 1 ครั้งต่อคืน อาจเป็นสัญญาณว่าคุณมีอาการของโรคปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน (Nocturia) ซึ่งเป็นอาการกวนใจที่ทำให้หลายคนตื่นขึ้นมากลางดึก และมักส่งผลให้นอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ และกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันในเช้าวันถัดไป จนอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพด้านอื่น ๆ ได้
โดยทั่วไป ร่างกายจะผลิตปัสสาวะออกมาน้อยลงในช่วงเวลากลางคืน จึงทำให้เรานอนหลับได้อย่างต่อเนื่องเป็นเวลา 6 – 8 ชั่วโมงโดยที่ไม่ต้องตื่นมาปัสสาวะกลางดึก อาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนพบได้ทุกเพศทุกวัย แต่อาจพบมากในชายสูงอายุ ซึ่งอาจเกิดได้จากหลายปัจจัย ทั้งพฤติกรรมก่อนนอนและปัญหาสุขภาพต่าง ๆ บทความนี้ได้รวบรวมสาเหตุและวิธีรับมือกับการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนให้ได้ผลมาฝากกัน
ร่างกายผลิตปัสสาวะมากผิดปกติในตอนกลางคืน
สาเหตุของอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนที่พบได้บ่อยที่สุดคือร่างกายผลิตปัสสาวะมากผิดปกติเฉพาะในตอนกลางคืน (Nocturnal Polyuria) ผู้ที่มีภาวะนี้จะมีอัตราส่วนปริมาณปัสสาวะตอนกลางคืนเพิ่มขึ้นกว่า 20 เปอร์เซ็นต์ของปริมาณปัสสาวะทั้งวันในวัยผู้ใหญ่ และเพิ่มขึ้นเกิน 33 เปอร์เซ็นต์ในผู้สูงอายุ โดยปริมาณปัสสาวะในช่วงกลางวันจะอยู่ในระดับปกติ หรือในบางรายอาจน้อยกว่าปกติ ซึ่งเป็นอาการที่พบมากในผู้สูงอายุ และอาจเกิดขึ้นจากปัจจัยดังต่อไปนี้
1. โรคและภาวะผิดปกติของร่างกาย เช่น อาการบวมน้ำ (Edema) ที่บริเวณขา ภาวะหัวใจล้มเหลว ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Obstructive Sleep Apnea)
2. การใช้ยาบางชนิด อย่างยาขับปัสสาวะ (Diuretics)
3. การดื่มน้ำหรือเครื่องดื่มต่าง ๆ ในปริมาณมากก่อนนอน โดยเฉพาะเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์
4. การรับประทานอาหารที่มีโซเดียมสูง
โรคที่บ่งบอกถึงความผิดปกติที่ทำให้ฉี่บ่อยตอนกลางคืน
1. โรคในระบบทางเดินปัสสาวะ – เช่น โรคต่อมลูกหมากโต เนื้องอกในต่อมลูกหมาก ภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกิน การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ โรคเหล่านี้ล้วนทำให้มีอาการฉี่บ่อยในตอนกลางคืนขึ้นมาได้
2. มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ – ภาวะนี้ จะไปกระตุ้นสมองให้หลั่งสารเคมีที่มีผลต่อการทำงานของไต ทำให้ร่างกายเข้าใจผิด คิดว่ามีปัสสาวะในร่างกายมาก จนเราต้องสะดุ้งตื่น หรือฉี่บ่อยในตอนกลางคืน
3. โรคเบาหวาน – เนื่องจากมีภาวะน้ำตาลในเลือดสูง ทำให้ไตกรองน้ำตาลส่วนเกินกลับคืนสู่เลือดได้ไม่หมด และต้องขับน้ำตาลออกมาพร้อมปัสสาวะ โดยเฉพาะตอนกลางคืน
4. โรคอันตรายอื่น ๆ – โรคร้ายบางโรค อาจทำให้ฉี่บ่อยตอนกลางคืนได้เช่นกัน เช่น โรคไต มะเร็งบางชนิด ภาวะหัวใจล้มเหลว โรคพาร์กินสัน โรคอัลไซเมอร์ เป็นต้น
การรับมือกับอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน
1. จำกัดการดื่มน้ำหรือเครื่องดื่มต่าง ๆ โดยเฉพาะเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีนในช่วงเย็น หรือก่อนที่จะเข้านอนเป็นเวลา 2 – 4 ชั่วโมง
2. เข้านอนและตื่นนอนให้เป็นเวลาทุกวัน
3. ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง โดยออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และผ่อนคลายความเครียดด้วยวิธีที่เหมาะสม
4. จัดห้องนอนให้เอื้อต่อการนอนหลับ โดยที่ไม่มีเสียงรบกวน หรือมีแสงสว่างมากเกินไป ปรับอุณหภูมิให้เหมาะสม
5. ผู้ที่มีอาการบวมน้ำควรยืดหรือเหยียดขาให้สูงกว่าระดับหัวใจในช่วงก่อนนอน หรือใช้หมอนหนุนบริเวณขาขณะนอนหลับ เพื่อลดการสะสมของของเหลวบริเวณขา
