6 Methods of Contraception - 6 วิธีคุมกำเนิดอย่างไร สำหรับคุณแม่มือใหม่

6 Methods of Contraception – 6 วิธีคุมกำเนิดอย่างไร สำหรับคุณแม่มือใหม่

ขณะมารดาให้นมบุตรจะมีการหลั่งฮอร์โมนโปรแลคตินจากต่อมใต้สมอง ซึ่งมีฤทธิ์ยับยั้งการตกไข่ ดังนั้น การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จึงเป็นการคุมกำเนิดหลังคลอดโดยธรรมชาติ แต่การคุมกำเนิดวิธีนี้จะมีประสิทธิภาพดีเฉพาะในช่วง 6 เดือนแรกหลังคลอด โดยมารดาต้องสามารถให้นมบุตรได้อย่างสม่ำเสมอตลอด 24 ชั่วโมง มีช่วงห่างของการให้นมแต่ละมื้อในช่วงกลางวันไม่เกิน 4 ชั่วโมง ช่วงกลางคืนไม่เกิน 6 ชั่วโมง บุตรได้รับนมเสริมไม่เกินร้อยละ 5-10 ของนมที่ได้รับทั้งหมด และมารดาต้องไม่มีประจำเดือน ซึ่งในทางปฏิบัติทำได้ยาก ดังนั้น จึงแนะนำให้มารดาคุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นร่วมด้วยตั้งแต่ 6 สัปดาห์หลังคลอด ซึ่งการคุมกำเนิดที่สามารถเลือกใช้โดยไม่มีผลต่อการให้นมบุตรหรือสุขภาพของทารก ได้แก่

1. การคุมกำเนิดที่ไม่มีฮอร์โมน

• ถุงยางอนามัย เป็นวิธีคุมกำเนิดที่สามารถหาซื้อได้ง่ายและช่วยป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ด้วย แต่ต้องอาศัยความร่วมมือของสามีและต้องใช้ทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์

• ห่วงคุมกำเนิดที่มีทองแดง เป็นการคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพสูง คุมกำเนิดได้ 3-5 ปี ขึ้นอยู่กับชนิดของห่วง ไม่มีผลข้างเคียงจากฮอร์โมน ระดูจึงมาสม่ำเสมอ แต่ในช่วง 3-6 เดือนแรกหลังใส่ห่วงอาจมีระดูมากขึ้นและปวดระดูมากขึ้นได้

• การทำหมันหญิง เป็นการคุมกำเนิดถาวร จึงเหมาะสำหรับสตรีที่มีบุตรเพียงพอแล้วสามารถทำหมันได้ขณะผ่าตัดคลอดบุตรหรือหลังคลอดบุตรทางช่องคลอด 24-48 ชั่วโมง

2. การคุมกำเนิดที่มีฮอร์โมน

วิธีคุมกำเนิดที่ใช้ควรเป็นชนิดที่มีฮอร์โมนโปรเจสตินชนิดเดียว เนื่องจากไม่มีผลต่อปริมาณหรือคุณภาพของน้ำนม ไม่มีผลต่อการเจริญเติบโตหรือพัฒนาการของทารก สามารถเริ่มใช้ได้ตั้งแต่ 6 สัปดาห์หลังคลอด มีประสิทธิภาพป้องกันการตั้งครรภ์ดีกว่าถุงยางอนามัย แต่ขณะที่ใช้การคุมกำเนิดวิธีนี้ระดูมักไม่สม่ำเสมอ บางรายระดูมาห่างๆ บางรายไม่มีระดู ซึ่งเป็นผลข้างเคียงปกติจากฮอร์โมน ไม่มีผลต่อสุขภาพหรือความสามารถในการเจริญพันธุ์ เมื่อหยุดใช้ยาระดูจะกลับเป็นปกติ

• ยาฉีดคุมกำเนิดชนิด 3 เดือน สามารถฉีดยาได้ที่สถานพยาบาลทั่วไป

• ยาฝังคุมกำเนิด มีประสิทธิภาพคุมกำเนิดสูง สามารถคุมกำเนิดได้นาน 3-5 ปีขึ้นอยู่กับชนิดยา แพทย์เป็นผู้ฝังยาให้ที่ใต้ผิวหนังบริเวณต้นแขนด้านใน หลังเอายาออกสามารถกลับมาตกไข่ได้เร็วกว่ายาฉีดคุมกำเนิด

• ยาเม็ดคุมกำเนิดที่มีฮอร์โมนโปรเจสตินชนิดเดียว เป็นยาที่สามารถหาซื้อได้ง่าย การกินยาชนิดนี้ควรกินให้ตรงเวลาอย่างสม่ำเสมอ ถ้าลืมกินยามีโอกาสตั้งครรภ์ได้ง่ายเนื่องจากฮอร์โมนมีขนาดต่ำ

ส่วนการคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมที่มีทั้งฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสติน เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม ยาฉีดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม แผ่นแปะคุมกำเนิด และวงแหวนคุมกำเนิด ควรเริ่มใช้หลังคลอดบุตร 6 เดือนขึ้นไป เนื่องจากฮอร์โมนเอสโตรเจนอาจทำให้ปริมาณน้ำนมลดลง และยังไม่มีการศึกษาถึงผลต่อการเจริญเติบโตของทารกอย่างชัดเจน