Dysuria อาการปัสสาวะแสบขัด

ปัสสาวะแสบขัด (Dysuria) เป็นอาการที่เกิดความไม่สบายตัวระหว่างหรือหลังการปัสสาวะ โดยลักษณะอาการที่พบบ่อย ได้แก่ ความรู้สึกเจ็บ ปวด แสบ หรือแสบร้อนในขณะถ่ายปัสสาวะ อาจเกิดขึ้นร่วมกับอาการอื่น เช่น หนองไหลออกจากท่อปัสสาวะ หรือปัสสาวะขุ่น สาเหตุของปัสสาวะแสบขัดมีได้หลากหลาย และอาจเกี่ยวข้องกับการติดเชื้อหรือความผิดปกติในระบบทางเดินปัสสาวะ

สาเหตุของปัสสาวะแสบขัด

1. การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (Urinary Tract Infection: UTI):
การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด โดยมักเกิดจากแบคทีเรีย เช่น Escherichia coli (E. coli) ซึ่งเข้าสู่ท่อปัสสาวะและลุกลามไปยังระบบทางเดินปัสสาวะส่วนบน
• อาการ: ปัสสาวะแสบขัด ปัสสาวะบ่อย ปวดท้องน้อย ปัสสาวะขุ่น หรือมีกลิ่นเหม็น
• กลุ่มเสี่ยง: ผู้หญิง เนื่องจากท่อปัสสาวะสั้นและใกล้กับทวารหนัก

2. ท่อปัสสาวะอักเสบ (Urethritis):
การอักเสบของท่อปัสสาวะที่มักเกิดจากการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ เช่น
• เชื้อคลามิเดีย (Chlamydia trachomatis):
อาจไม่มีอาการชัดเจนในบางราย แต่ทำให้เกิดปัสสาวะแสบขัด และมีหนองไหลออกจากท่อปัสสาวะ
• หนองใน (Gonorrhea):
ทำให้เกิดอาการปวดและแสบอย่างรุนแรงขณะปัสสาวะ
• เริมที่อวัยวะเพศ (Genital Herpes):
เกิดจากไวรัส Herpes Simplex Virus (HSV) ทำให้เกิดตุ่มน้ำใสหรือแผลเจ็บบริเวณอวัยวะเพศ และอาจแสบขณะปัสสาวะ
• พยาธิทริโคโมแนส (Trichomoniasis):
ทำให้ปัสสาวะแสบขัดและมีตกขาวผิดปกติ

3. ช่องคลอดอักเสบ (Vaginitis):
• เชื้อรา (Candidiasis):
ทำให้เกิดตกขาวคล้ายแป้งเปียก คันและแสบในช่องคลอด
• เชื้อแบคทีเรีย (Bacterial Vaginosis):
ตกขาวมีกลิ่นเหม็นและอาจมีอาการปัสสาวะแสบขัดร่วมด้วย

4. Atrophic Vaginitis:
• การอักเสบของช่องคลอดที่เกิดจากการลดลงของฮอร์โมนเอสโตรเจนในสตรีวัยหมดประจำเดือน
• อาการที่พบบ่อย ได้แก่ ช่องคลอดแห้ง คัน และปัสสาวะแสบขัด

5. โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบเรื้อรัง (Interstitial Cystitis):
• ภาวะอักเสบของกระเพาะปัสสาวะโดยไม่พบการติดเชื้อชัดเจน
• อาการที่พบบ่อย ได้แก่ ปวดท้องน้อย ปัสสาวะแสบขัด และปัสสาวะบ่อย

การวินิจฉัยปัสสาวะแสบขัด

1. การซักประวัติ:
• อาการเริ่มต้น ระยะเวลา ความถี่ของปัสสาวะ และอาการร่วมอื่น ๆ เช่น ตกขาว มีไข้ หรือหนอง
• ประวัติการมีเพศสัมพันธ์ การใช้ยาคุมกำเนิด หรือโรคประจำตัว

2. การตรวจร่างกาย:
• ตรวจดูสัญญาณของการติดเชื้อหรืออักเสบบริเวณอวัยวะเพศ
• ตรวจความกดเจ็บบริเวณท้องน้อยหรือหลัง

3. การตรวจปัสสาวะ (Urinalysis):
• ตรวจหาสัญญาณการติดเชื้อ เช่น เม็ดเลือดขาว (White Blood Cells: WBCs)
• ตรวจเลือดในปัสสาวะ (Hematuria)

4. การเพาะเชื้อปัสสาวะ (Urine Culture):
• ใช้ในกรณีที่สงสัยการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ เพื่อตรวจหาแบคทีเรียชนิดที่ทำให้เกิดโรค

5. การตรวจเฉพาะทาง:
• Leukocyte Esterase Test: ตรวจหาเอนไซม์จากเม็ดเลือดขาวในปัสสาวะ เพื่อบ่งชี้ถึงการติดเชื้อ
• DNA Test: สำหรับตรวจหาเชื้อคลามิเดียและหนองในที่มีความไวและความจำเพาะสูง

อาการที่เกี่ยวข้องกับปัสสาวะแสบขัด

• ปัสสาวะบ่อยแต่ปริมาณน้อย
• ปวดท้องน้อยหรือท้องน้อยตึง
• ปัสสาวะขุ่นหรือมีเลือดปน
• มีกลิ่นปัสสาวะแรงผิดปกติ
• ไข้และหนาวสั่นในกรณีติดเชื้อรุนแรง

การรักษาปัสสาวะแสบขัด

1. รักษาตามสาเหตุ:
• การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ: ใช้ยาปฏิชีวนะ เช่น Nitrofurantoin หรือ Ciprofloxacin
• ท่อปัสสาวะอักเสบจากเชื้อโรคทางเพศสัมพันธ์: ใช้ยาปฏิชีวนะตามชนิดของเชื้อ เช่น Azithromycin สำหรับคลามิเดีย หรือ Ceftriaxone สำหรับหนองใน
• ช่องคลอดอักเสบ: ใช้ยาต้านเชื้อราในกรณีเชื้อรา หรือยาปฏิชีวนะในกรณีแบคทีเรีย

2. การบรรเทาอาการ:
• ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อช่วยล้างแบคทีเรียออกจากทางเดินปัสสาวะ
• หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์

3. การรักษาอาการช่องคลอดแห้ง:
• ใช้ครีมหรือเจลที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนในกรณี Atrophic Vaginitis

4. การรักษาโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบเรื้อรัง:
• ใช้ยาต้านการอักเสบหรือยาช่วยผ่อนคลายกระเพาะปัสสาวะ

การป้องกันปัสสาวะแสบขัด

1. รักษาสุขอนามัย:
• ทำความสะอาดบริเวณอวัยวะเพศด้วยน้ำเปล่า
• หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีกลิ่นแรง

2. ดื่มน้ำให้เพียงพอ:
• การดื่มน้ำช่วยลดความเสี่ยงของการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

3. ป้องกันการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์:
• ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์

4. ปัสสาวะหลังมีเพศสัมพันธ์:
• ช่วยลดโอกาสที่แบคทีเรียจะเข้าสู่ทางเดินปัสสาวะ

ข้อสรุป

ปัสสาวะแสบขัดเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อย แต่สามารถรักษาและป้องกันได้หากทราบสาเหตุและปฏิบัติตนอย่างเหมาะสม หากมีอาการเรื้อรังหรือรุนแรง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียดและรับการรักษาอย่างเหมาะสม