Pruritus Vulvae อาการคันบริเวณปากช่องคลอด

เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในผู้หญิง โดยประมาณ 10% ของผู้หญิงมีโอกาสเผชิญกับปัญหานี้ในช่วงใดช่วงหนึ่งของชีวิต อาการคันดังกล่าวอาจส่งผลต่อคุณภาพชีวิต ทำให้เกิดความรำคาญ ความไม่สบายตัว และบางครั้งอาจบ่งชี้ถึงปัญหาสุขภาพที่สำคัญ

สาเหตุของอาการคันบริเวณปากช่องคลอด

สาเหตุของอาการคันสามารถแบ่งออกเป็นหลายกลุ่มตามลักษณะของโรคและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ดังนี้:

1. การติดเชื้อในระบบสืบพันธุ์
การติดเชื้อในบริเวณปากช่องคลอดและช่องคลอดเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด ได้แก่:
• การอักเสบบริเวณปากช่องคลอดและช่องคลอด (Vulvovaginitis): การอักเสบนี้เกิดจากเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อรา ทำให้เกิดอาการคัน แสบร้อน และตกขาวผิดปกติ
• การติดเชื้อรา (Candidiasis): การติดเชื้อราจากเชื้อ Candida albicans มักทำให้เกิดอาการคันรุนแรง บริเวณปากช่องคลอดอาจมีลักษณะแดง บวม และตกขาวลักษณะคล้ายนมบูด
• การติดเชื้อพยาธิทริโคโมแนส (Trichomoniasis): พยาธิชนิดนี้ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ทำให้เกิดตกขาวเป็นฟอง มีกลิ่นเหม็น และอาการคันรุนแรง
• เชื้อไวรัสเริม (Herpes Simplex Virus): มักมีตุ่มน้ำใสเล็ก ๆ ร่วมกับความเจ็บปวดและคัน
• ไวรัสหูดหงอนไก่ (Human Papilloma Virus; HPV): ทำให้เกิดหูดขนาดเล็กบริเวณปากช่องคลอด บางครั้งอาจคันหรือเจ็บ

2. การติดเชื้อจากปรสิตหรือแมลง
• หิด (Scabies): เกิดจากปรสิต Sarcoptes scabiei ทำให้เกิดอาการคันมาก โดยเฉพาะในช่วงกลางคืน
• โลน (Pthirus pubis): ปรสิตชนิดนี้มักติดอยู่ในบริเวณขนหัวหน่าว ทำให้เกิดอาการคันรุนแรง
• พยาธิเส้นด้าย (Enterobius vermicularis): พบได้ในเด็ก โดยพยาธิจะออกมาวางไข่บริเวณรอบปากช่องคลอด ทำให้เกิดอาการคัน

3. โรคผิวหนังและพยาธิสภาพของปากช่องคลอด
• Lichen Sclerosus: ภาวะผิวหนังอักเสบเรื้อรังที่เกิดจากภูมิต้านทานผิดปกติ ส่งผลให้ผิวหนังบริเวณปากช่องคลอดบาง ขาว และคันมาก
• Vulvar Intraepithelial Neoplasia: ภาวะมะเร็งปากช่องคลอดในระยะแรก ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการคันเรื้อรัง
• Paget’s Disease: ภาวะผิดปกติของผิวหนังที่มักเกิดร่วมกับมะเร็ง อาจทำให้เกิดอาการคันและมีลักษณะผิวหนังเปลี่ยนแปลง

4. การอักเสบของต่อมและผิวหนัง
• Hidradenitis Suppurativa: การอักเสบของต่อมเหงื่อบริเวณปากช่องคลอด อาจทำให้เกิดตุ่มและอาการคัน
• โรคผิวหนังทั่วไป: เช่น โรคสะเก็ดเงิน (Psoriasis), โรคผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ (Atopic Dermatitis), โรคผิวหนังอักเสบจากการสัมผัส (Contact Dermatitis) และโรคผิวหนังอักเสบชนิด Seborrheic

5. โรคทางระบบทั่วไปและสารระคายเคือง
• โรคเบาหวาน: ระดับน้ำตาลในเลือดสูงส่งผลให้เกิดการติดเชื้อราได้ง่าย และทำให้เกิดอาการคันบริเวณ-ปากช่องคลอด
• การแพ้สารเคมี: เช่น ผงซักฟอก น้ำยาล้างจุดซ่อนเร้น หรือถุงยางอนามัย

6. ปัญหาทางจิตใจหรืออาการไม่มีพยาธิสภาพ
บางครั้ง อาการคันอาจเกิดจากปัญหาทางจิตใจหรือความเครียดโดยไม่มีพยาธิสภาพใด ๆ

อาการร่วมที่อาจพบในผู้ป่วย

1. อาการคันรุนแรง: อาจคันเฉพาะช่วงเวลา เช่น ตอนกลางคืน หรือหลังการปัสสาวะ
2. อาการแสบร้อนหรือปวด: หากมีการอักเสบหรือการติดเชื้อร่วมด้วย
3. ตกขาวผิดปกติ: ลักษณะและปริมาณของตกขาวอาจแตกต่างกันไปตามสาเหตุ เช่น สีขาวคล้ายนมบูดในเชื้อรา หรือสีเขียวมีกลิ่นเหม็นในพยาธิทริโคโมแนส
4. ตุ่มหรือผื่น: อาจพบในโรคผิวหนัง หรือการติดเชื้อไวรัสและปรสิต

การวินิจฉัยอาการคันบริเวณ-ปากช่องคลอด

การซักประวัติ:
• อาการคันเกิดขึ้นเมื่อใด มีปัจจัยกระตุ้นหรือไม่
• ลักษณะการตกขาว การเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง และอาการร่วมอื่น ๆ

การตรวจร่างกาย:
• ตรวจดูลักษณะของผิวหนังและบริเวณปากช่องคลอดเพื่อหาสัญญาณของการติดเชื้อหรือพยาธิสภาพ

การตรวจทางห้องปฏิบัติการ:
• การตรวจตกขาวด้วยกล้องจุลทรรศน์
• การเพาะเชื้อจากตกขาว
• การตรวจเลือดในกรณีสงสัยโรคทางระบบ

แนวทางการรักษา

1. การรักษาตามสาเหตุ:
• การติดเชื้อรา: ใช้ยาต้านเชื้อรา เช่น ครีมหรือยาสอด
• การติดเชื้อพยาธิ: ใช้ยาปฏิชีวนะหรือยารักษาพยาธิ
• การติดเชื้อไวรัส: ใช้ยาต้านไวรัส

2. การดูแลตนเอง:
• หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีที่ระคายเคือง
• รักษาความสะอาดบริเวณปากช่องคลอดโดยใช้น้ำเปล่า

3. การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม:
• สวมเสื้อผ้าหลวมและระบายอากาศได้ดี
• หลีกเลี่ยงการใช้ผ้าอนามัยแบบสอดหากมีอาการ

4. การรักษาอาการทั่วไป:
• ใช้ยาทาเพื่อลดอาการคัน เช่น ยาสเตียรอยด์ในกรณีผื่นแพ้
• หากสงสัยปัญหาทางจิตใจ ควรปรึกษาจิตแพทย์

ข้อสรุป

อาการคันบริเวณปากช่องคลอดอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ทั้งการติดเชื้อ การอักเสบ หรือโรคผิวหนัง การวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญในการบรรเทาอาการและป้องกันภาวะแทรกซ้อน หากอาการไม่ดีขึ้นหรือมีลักษณะผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจและรักษาอย่างเหมาะสม