Ectopic Pregnancy ท้องนอกมดลูก

การตั้งครรภ์นอกมดลูก คือ การตั้งครรภ์ที่เกิดจากการที่ไข่ซึ่งถูกผสมแล้ว ไปฝังตัวและเจริญเป็นตัวอ่อนในตำแหน่งอื่น ที่นอกเหนือไปจากภายในโพรงมดลูกปกติ เช่น มีการฝังตัวที่ท่อนำไข่ ปากมดลูก รังไข่ ภายในช่องท้อง หรือใน rudimentary horn ของ anomalous uterus เป็นต้น ส่

วนใหญ่เกิดในท่อนำไข่ (Fallopian Tube) แต่ในบางกรณีอาจเกิดในส่วนอื่น เช่น รังไข่ ช่องท้อง หรือปากมดลูก ภาวะนี้เป็นเรื่องที่อันตราย เพราะตำแหน่งเหล่านี้ไม่สามารถรองรับการเจริญเติบโตของตัวอ่อนได้ และหากไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที อาจทำให้เกิดการตกเลือดภายในและเป็นอันตรายถึงชีวิต

ปัจจัยเสี่ยงและสาเหตุ

ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญต่อการเกิดการตั้งครรภ์นอกมดลูกได้แก่ มีประวัติตั้งครรภ์นอกมดลูกมาก่อน มีประวัติเคยผ่าตัดท่อนำไข่รวมถึงการทำหมันหญิง มีประวัติการติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน และการตั้งครรภ์ขณะที่ใส่ห่วงอนามัยอยู่

สาเหตุส่วนใหญ่ของการตั้งครรภ์นอกมดลูกที่บริเวณท่อนำไข่สันนิษฐานว่าเป็นผลมาจากการอักเสบของท่อนำไข่ ส่งผลให้เกิดผังพืดขึ้นจนท่อนำไข่ตีบแคบและผิดรูป ตัวอ่อนจึงไม่สามารถเคลื่อนผ่านไปได้ในเวลาที่เหมาะสม ทำให้เกิดการฝังตัวในบริเวณดังกล่าว

ภาวะอื่นๆที่อาจจะเป็นสาเหตุของการตั้งครรภ์นอกมดลูกได้แก่ การทำงานผิดปกติของเซลล์บุภายในท่อนำไข่ซึ่งอาจจะเกิดจากการสูบบุหรี่ ท่อนำไข่ถูกกดเบียดจากก้อนในอุ้งเชิงกรานหรือถูกบีบรัดจากผังพืดที่เกิดจากการผ่าตัดภายในอุ้งเชิงกราน และอาจจะเกิดจากความผิดปกติของตัวอ่อนเอง

อาการและอาการแสดง

อาการที่พบบ่อยได้แก่ อาการปวดท้องน้อยเฉียบพลัน (acute pelvic pain) เลือดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด (irregular vaginal bleeding) และขาดประจำเดือน (amenorrhea)แต่ในผู้ที่มีการตั้งครรภ์นอกมดลูกจะไม่มีประวัติขาดประจำเดือน อาจจะเกิดความสับสนระหว่างเลือดที่ออกผิดปกติและประจำเดือน อาการอื่นๆที่อาจจะพบ ได้แก่ อาการหน้ามืด วิงเวียน คลื่นไส้อาเจียน เป็นต้น

อาการแสดงที่พบได้บ่อยที่สุดได้แก่ การกดเจ็บปีกมดลูกและมีอาการเจ็บเมื่อโยกปากมดลูก (cervical excitation) ซึ่งแสดงถึงการอักเสบของเยื่อบุอุ้งเชิงกราน
อาการแสดงอื่นๆ ได้แก่ การตรวจพบมดลูกโตกว่าปกติ หน้ามืดวิงเวียนเมื่อเปลี่ยนท่า (orthostatic changes) .ในบางรายอาจตรวจพบว่ามีไข้ต่ำๆซึ่งพบในรายที่มีการแตกของถุงการตั้งครรภ์จะทำให้เกิดเลือดออกภายในช่องท้องจนเกิดการอักเสบของเยื่อบุช่องท้องทั่วไป (generalized peritonitis) และความดันโลหิตต่ำ

ความสำคัญของการตรวจและดูแลตนเอง

ผู้หญิงที่มีความเสี่ยงหรือมีอาการต้องสงสัยควรรีบพบแพทย์โดยเร็ว การตรวจพบและรักษาแต่เนิ่น ๆ สามารถลดความเสี่ยงและป้องกันภาวะแทรกซ้อนรุนแรงได้ การปรึกษาแพทย์และดูแลสุขภาพอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อป้องกันปัญหาในอนาคต

ภาวะการตั้งครรภ์นอกมดลูกเป็นเรื่องที่ผู้หญิงทุกคนควรตระหนัก การใส่ใจสุขภาพและรับรู้ข้อมูลเกี่ยวกับภาวะนี้จะช่วยให้รับมือได้อย่างเหมาะสมและปลอดภัยที่สุด