Plantar Fasciitis รองช้ำ

โรคที่ทำให้มีอาการปวดบริเวณส้นเท้า ซึ่งพบได้บ่อยมาก ๆ เกิดจากการอักเสบแบบเรื้อรังของพังผืดฝ่าเท้า ที่ยึดบริเวณกระดูกส้นเท้าไปที่เท้าส่วนหน้า ทำให้มีอาการปวดส้นเท้าตอนเริ่มเดิน เช่น ช่วงตื่นนอนตอนเช้าเดินก้าวแรก ๆ หรือนั่งทำงาน นั่งรถสักพัก แล้วเริ่มเดิน หลังจากที่เดินไปสักพัก อาการปวดเท้าจะเริ่มลดลง บางคนที่มีอาการมาก อาการปวดอาจมีตลอดเวลาที่เดินเลยก็ได้

อาการนี้ เกิดจากพังผืดฝ่าเท้าอักเสบ ซึ่งพังผืดบริเวณฝ่าเท้าจะมีได้ทุก ๆ คนอยู่แล้ว และพังผืดฝ่าเท้าของเราจะเกาะจากกระดูกส้นเท้าไปที่ส่วนหน้าเท้า ทำหน้าที่ในการขึงให้เท้าเป็นอุ้งเท้าขึ้นมา นอกจากนี้บริเวณกระดูกส้นเท้ายังมีเอ็นร้อยหวายมาเกาะอยู่ด้วย โดยที่พังผืดฝ่าเท้ากับเอ็นร้อยหวายจะทำงานผสานกันอยู่ตลอดเวลา พังผืดฝ่าเท้าที่ตึงเกินไป และเอ็นร้อยหวายที่ตึงเกินไปจะทำให้แต่ละก้าวเดิน ใช้งานพังผืดฝ่าเท้ามากกว่าปกติ เมื่อเดินมาก ๆ ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน ๆ จุดเกาะพังผืดฝ่าเท้าก็อักเสบขึ้นมาได้
สาเหตุที่ทำให้เป็นรอง-ช้ำ

คนที่อายุ 40 – 60 ปี เป็นช่วงที่ทำงานหนัก ออกกำลังกายหนัก
มีโครงสร้างเท้าผิดรูป ส่วนใหญ่ที่พบจะเป็นเท้าแบน อุ้งเท้าสูง เอ็นร้อยหวายตึงเกินไป จะพบรอง-ช้ำได้บ่อย อาการมักจะเป็น ๆ หาย ๆ
น้ำหนักตัวมาก ทำให้เวลาเดินพังผืดฝ่าเท้าใช้งานมาก
ออกกำลังกายหนัก ส่วนมากพบได้ในนักกีฬาที่ใช้เท้าตลอด เช่น นักวิ่งมาราธอน
ทำงานที่ต้องยืนหรือเดินนาน ๆ หรือการสวใส่รองเท้าเฉพาะแบบ เช่น ครู ทหาร ตำรวจ ทำงานที่ต้องใช้รองเท้าส้นสูง
 
อาการและอาการแสดงของรอง-ช้ำ
เจ็บส้นเท้า บางคนเจ็บที่พังผืดฝ่าเท้าบริเวณอุ้งเท้าร่วมด้วย
ส่วนใหญ่เป็นข้างเดียว บางคนก็เป็นทั้งสองข้าง แต่ข้างหนึ่งมักจะมีอาการมากกว่า
อาการปวดมีลักษณะแปล๊บ ๆ จี๊ด ๆ
อาการมักเป็นตอนเริ่มเดิน เช่น ตอนตื่นนอนมาเดินก้าวแรก ๆ หรือหลังจากนั่งประชุมนาน ๆ นั่งรถไกล ๆ แล้วเริ่มต้น
พอเดินไปสักพักอาการปวดจะค่อย ๆ ดีขึ้นไปเอง
เดินหรือวิ่งขึ้นลงบันไดหรือที่ชันอาการจะเป็นมากขึ้น

การรักษา
1. รับประทานยา ถ้ามีอาการปวดมากมักจะได้รับยาแก้อักเสบ เพื่อช่วยลดอาการปวด อักเสบ
2. การบริหารร่างกาย
– ยืดพังผืดฝ่าเท้า โดยยกขาข้างที่เจ็บขึ้นนั่งท่าไขว่ห้าง ใช้มือข้างเดียวกับขาที่ยกกระดกข้อเท้าและนิ้วเท้าขึ้น ให้ปลายเท้าชี้ไปทางหัวเข่า จะรู้สึกตึงขึ้นมาค้างไว้ 10 – 20 วินาที แล้วพัก ทำประมาณ 10 – 20 ครั้ง ตอนตื่นนอนและก่อนนอน
– ยืดน่องและเอ็นร้อยหวาย โดยนั่งเหยียดขาตรง ใช้ผ้าขนหนูหรือเข็มขัดคล้องปลายเท้าดึงให้ข้อเท้ากระดกขึ้น ค้างไว้ 10 – 20 วินาที ประมาณ 10 – 20 ครั้ง ตอนตื่นนอน และก่อนเข้านอน
– ยืดกล้ามเนื้อโคนขาด้านหลัง โดยนั่งเหยียดขาตรง เท้าชิดกัน ก้มตัวให้ได้มากที่สุด โดยที่เข่าไม่งอ ค้างไว้ 10 – 20 วินาที ประมาณ 10 – 20 ครั้ง ตอนตื่นเช้าและก่อนนอน
3. นวดแก้อาการรองช้ำ
เป็นรองช้ำแล้วออกกำลังกายได้ไหม

สามารถออกกำลังกายได้ ซึ่งมีข้อแนะนำ ดังนี้
1. ไม่ควรหักโหม ถ้ารู้สึกปวดส้นเท้าควรพักก่อน
2. เลือกรองเท้าให้เหมาะสมกับชนิดกีฬา
3. ก่อนออกและหลังออกกำลังกายควรยืดเหยียดฝ่าเท้า น่อง และกล้ามเนื้อโคนขาให้ดีก่อน