Menstruation and Ovulate After Giving Birth การมีประจำเดือนและการตกไข่หลังคลอด

หลังจากการคลอดลูก ระบบการทำงานของฮอร์โมนและการฟื้นตัวของร่างกายจะเริ่มต้นขึ้น แต่สำหรับการมีประจำเดือนและการตกไข่หลังคลอดนั้นไม่ได้เกิดขึ้นทันที และยังมีความแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล โดยขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ฮอร์โมน และสภาวะสุขภาพโดยรวมของแม่หลังคลอด
สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กรณีหลักดังนี้:

1. กรณีไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่

ผู้หญิงที่ไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่มักจะมีการฟื้นตัวของระบบการมีประจำเดือนและการตกไข่เร็วกว่า โดย:

• การมีประจำเดือน:
• ประจำเดือนอาจเริ่มกลับมาได้ในช่วงเวลา 6-8 สัปดาห์หลังคลอด
• ในช่วงแรก ประจำเดือนอาจไม่สม่ำเสมอ แต่เมื่อระบบฮอร์โมนฟื้นตัว ประจำเดือนจะค่อย ๆ กลับมาเป็นรอบปกติ

• การตกไข่:
• การตกไข่สามารถเกิดขึ้นได้เร็วที่สุดคือ 33 วันหลังคลอด
• อย่างไรก็ตาม ในกรณีนี้ การตกไข่ก่อนการมีประจำเดือนครั้งแรกเป็นไปได้ ดังนั้น ผู้หญิงที่ไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ควรระมัดระวังเรื่องการตั้งครรภ์หากยังไม่มีการวางแผนคุมกำเนิด

2. กรณีเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างสม่ำเสมอ

การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ส่งผลต่อการยับยั้งการตกไข่และการกลับมาของประจำเดือน เนื่องจากฮอร์โมนโปรแลคติน (Prolactin) ที่ถูกกระตุ้นจากการให้นมแม่มีบทบาทสำคัญในการกดการทำงานของฮอร์โมนที่ควบคุมการตกไข่

• การมีประจำเดือน:
• ในกลุ่มที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ประจำเดือนมักจะมาช้ากว่ากลุ่มที่ไม่ได้เลี้ยงด้วยนมแม่ และในบางรายอาจไม่มีประจำเดือนเลยในช่วงที่ให้นมบุตร
• การคาดการณ์เวลาที่ประจำเดือนจะกลับมานั้นทำได้ยาก โดยส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่ให้นมและความถี่ในการให้นม

• การตกไข่:
• การตกไข่ในกลุ่มนี้มักจะล่าช้าและไม่บ่อยเท่าผู้ที่ไม่ได้ให้นมแม่
• หากคุณแม่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างสม่ำเสมอ เช่น ให้นมลูกนานอย่างน้อยครั้งละ 15 นาที วันละ 7 ครั้งขึ้นไป จะช่วยเลื่อนเวลาการตกไข่ออกไปได้
• การตกไข่ที่พบได้เร็วที่สุดในกลุ่มนี้คือ 49 วันหลังคลอด

หมายเหตุ: แม้ว่าการให้นมบุตรจะช่วยลดโอกาสการตกไข่ แต่ก็ไม่ได้เป็นการคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพ 100% คุณแม่ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับวิธีคุมกำเนิดที่เหมาะสม

การตกไข่หลังแท้งหรือการตั้งครรภ์นอกมดลูก

ในกรณีที่การตั้งครรภ์ไม่ได้ดำเนินต่อ เช่น การแท้งหรือการตั้งครรภ์นอกมดลูก การตกไข่จะสามารถเกิดขึ้นได้เร็วขึ้นเมื่อเทียบกับหลังคลอด โดย:

• การตกไข่:
• การตกไข่สามารถเกิดขึ้นได้เร็วที่สุดภายใน 14 วันหลังแท้ง
• อย่างไรก็ตาม การตกไข่หลังแท้งไม่ได้หมายความว่าประจำเดือนจะต้องตามมาเสมอ

ความสัมพันธ์ระหว่างการตกไข่และการมีประจำเดือน

การตกไข่และการมีประจำเดือนหลังคลอดมีความสัมพันธ์กัน แต่ไม่ใช่ว่าจะเกิดขึ้นพร้อมกันเสมอ:

1. กรณีมีไข่ตก แต่ไม่มีประจำเดือน:
• เป็นไปได้ว่าร่างกายเริ่มกระบวนการตกไข่แล้ว แต่เยื่อบุโพรงมดลูกยังไม่ฟื้นตัวสมบูรณ์พอที่จะหลุดลอกออกมาเป็นประจำเดือน

2. กรณีมีประจำเดือน แต่ไม่มีไข่ตก:
• ในช่วงแรกหลังคลอด ประจำเดือนอาจกลับมาในลักษณะของ “ประจำเดือนที่ไม่มีไข่ตก” (anovulatory cycle) ซึ่งเป็นผลจากระบบฮอร์โมนที่ยังไม่สมดุล

ข้อควรระวัง

• การตั้งครรภ์โดยไม่ได้วางแผน:
• เนื่องจากการตกไข่อาจเกิดขึ้นก่อนที่ประจำเดือนจะกลับมา ผู้หญิงหลังคลอดควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับวิธีการคุมกำเนิดที่เหมาะสม เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์โดยไม่ได้ตั้งใจ

• การฟื้นตัวของฮอร์โมน:
• ระบบฮอร์โมนในร่างกายของแต่ละคนมีระยะเวลาการฟื้นตัวที่แตกต่างกัน หากพบว่าไม่มีประจำเดือนนานเกินไปหรือมีอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุ

สรุป

อาการนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การฟื้นตัวของฮอร์โมน และสุขภาพโดยรวมของแม่หลังคลอด ความเข้าใจในกระบวนการเหล่านี้จะช่วยให้คุณแม่วางแผนดูแลตัวเองและครอบครัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมทั้งป้องกันการตั้งครรภ์โดยไม่ได้วางแผนในช่วงเวลานี้ค่ะ